Uzay’da yine beklenmeyen oldu, süper dev yıldız Betelgeuse’un “Büyük Kararma” olayı yanlışlıkla görüntülendi

2020’nin başlarında, COVID-19 pandemisinin gerçekten başlamasından sadece birkaç ay önce Dünya, 700 ışık yılı uzaklıktaki Betelgeuse olarak bilinen bir süper dev yıldıza odaklanmıştı. Devasa yıldız bir gün aniden söndü ve normalden 10 kat daha soluk hale geldi. Bazıları bunun bir patlamanın habercisi olduğunu öne sürdü, ancak yıldızın ölümünün söylentileri fazlasıyla abartılı olarak değerlendirildi. Yıldız, sadece birkaç ay sonra tekrar aydınlandı.

Birkaç ekip, bu “Büyük Karartma” adını verdikleri bu olaya neyin sebep olduğunu açıklamaya çalıştı ve bir ekip, yıldız tozunun muhtemelen Dünya’dan görüşümüzü engellediğini iddia ederek yıldızın yüzlerce görüntüsünü analiz etti. Haziran 2021’de, Betelgeuse’un büyük olasılıkla gaz püskürttüğünü, bu gazın daha sonra yıldızı soğutup yoğunlaştırdığını ve kararttığını öne sürdüler. Başka bir grup da yıldızın biraz soğuduğunu ve bu değişkenliğin de parlaklığın azalmasına neden olabileceğini iddia etti.

Nature dergisinde yayınlanan yeni bir çalışmada ise, üç astronom, şaşırtıcı bir keşif açıkladı: Japon hava uydusu Himawari-8 tarafından çekilen görüntülerin arka planında Betelgeuse’u tespit ettiler. Bu fotoğraf, Büyük Kararma’nın kökenlerini ortaya çıkaran daha önceki çalışmalardan bazılarını doğruluyor.

Himawari-8, adından da anlaşılacağı gibi, Japonya’nın Meteoroloji Ajansı tarafından işletilen Himawari uydusunun sekizinci versiyonu. Ekvatordan 35.577 kilometre yüksekte, sabit bir yörüngede çalışıyor. Yani, Uluslararası Uzay İstasyonu’ndan 90 kat daha uzakta bulunuyor. Burada, her 10 dakikada bir Dünya’nın fotoğrafını çekiyor ve Asya ve Pasifikte hava durumu tahminlerine katkıda bulunuyor. Araştırmacılar, uydunun 2017’de çektiği görüntüleri incelerken, gezegenin hemen arkasında Betelgeuse’u fark ettiler.

Bu görüntünün analizi, daha önceki tahminlerle tutarlı bir sonuç elde edilmesini sağladı. Betelgeuse hem gaz hem de yaydığı ışıktaki normal bir düşüşle soluklaşmıştı. Sonuç her ne kadar heyecan verici olmasa da, bize bilim sürecinin tam olarak ne olduğunu anlatması açısından önemli.

Bir hava durumu uydusunun bu görüntüyü çekmiş olması ise başlı başına ilgi çekici. Uzay teleskopları inşa etmek ve uzaya göndermek oldukça pahalıya mal oluyor. Ancak, görülen o ki Dünya yörüngesindeki bazı uydular, bir uzay teleskobunun yapabileceklerini yapabilme kapasitesine sahip.

Aynı Himawari-8 uydusu, geçtiğimiz günlerde de Tongo’daki bir volkan patlamasını görüntülemiş ve manşetlere konu olmuştu.