Demir eksikliği nedir? Belirtileri nelerdir

Herkesin en az bir kere doktorlarından kan testinin sonuçları okunurken duyduğu şey. Demir eksikliğiniz bulunmakta. Peki bu sorunun oluşmamasını, oluştuysa giderilmesini, neden oluştuğu gibi soruların cevabına hep beraber bakalım.  

Demirin vücuttaki işlevleri. 

• Oksijen taşınımı – kırmızı kan hücreleri haemoglobin barındırır, karmaşık protein olan haemoglobin akciğerlerden aldığı oksijeni vücuttakı her yere dağıtır. 
• Myoglobin – kas hücrelerinde oksijen depolamayı sağlayan özel bir protein. Myoglobin demir barındır ve kaslara kırmızı rengini verir. 
• Enzimler – enerji üretmekten sorumlu olan enzimler dahi vücuttaki çoğu enzimler demir barındırır. Enzimler bir çok hücre işlevini sağlayan katalizörlerdir.(kimyasal reaksiyonun oranını artırır). 
• Bağışıklık sistemi – bağışıklık sisteminin düzgün çalışabilmesi yeterli oranda demir mineraline dayanır. Bağışıklık sistemi enfeksiyonlarla savaşır. 

Günlük alınması gereken demir miktarları.  

Vücudumuz demirin ne kadarını kullanabiliyor? 

Ne kadar kullanabildiği vüdunuduzda ne kadar depolandığına bağlı olarak değişiklik göstermektedir. 

Hayvan besinleri barındıran bir yemek çeşidinde %18 oranında demir kullanabilirken, vejetaryen diyetinde bu oran %10 oranlarına düşüyor. Vücudunuz demir oranı zengin yiyecekler yemiş olsanız bile vücudunuz bu oranlardan daha az demir emiyor olabilir. 

Demiri ne kadar emebildiğinizin en büyük belirteci vücudunuzun ne kadar depoladığıdır. Eğer demir depolarınız yüksekse vücudunuz yediğiniz yemeklerden daha az demir emer. Tersine eğer depoalrınız az demir depoluyorsa vücudunuzun demir emme yeteneği artar. 

Demirin emiliminde yiyeceksel faktörler. 

• Belli yiyecek ve içecekler vücudun emebileceği demir oranını arttırır. 
• Demir emilimini arttırmak için yapılabilicekler: 
• C vitamini tüketimini arttırmak. 
• Et ile beraber demir içeren sebzeler tüketimi. Örnek olarak kırmızı et ve fasulye. 
• Demir içeren sebzeleri pişirmek. Çoğu durumda demir içeren sebzeleri pişirip yemek vücudun emebileceği demir oranını arttırıyor. Örnek olarak çiğ brokoliden vücut %6 oranında demir emebilir iken pişmiş brokolide bu oran %30’a çıkıyor 
• Belli yiyecek ve içecekler vücudun emebileceği demir oranını azaltır. 
• Soya proteinleri sebze kaynaklarından emilimi azaltabilir. 
• Çay, kahve ve şarap tannin barındırdığından demir emiliminizi azaltır. Tannin demiri vücudunuzdan dışarı taşır. 
• Yetersiz A vitamini demir eksikliği sonuçlarını doğurabilir. A vitamini demiri barındırmaya yardım eder. 
• Kalsiyum ve fosfor sebze kaynaklarının emilimini azaltabilir. 

Demir eksikliği için yüksek risk grupları. 

2 yaş ve üstündeki her 8 kişiden biri ihtiyaçlarını karşılayabilecek kadar demir alamıyor.  

• Demir eksikliği barındırabilecek yüksek risk faktöründeki kişiler şunlar: 
• Anne sütü ya da bebek sütü yerine inek sütü verilmiş bebekler. 
• Yeni yürümeye başlayan çocuklar-özellikle çok fazla süt içenleri-. 
• Ergenlik evresindeki kızlar. 
• Regl geçiren kadınlar. 
• Hamile kadınlar 
• Göğüs beslemesi yapan kadınlar. 
• Kötü yemek alışkanlığı olan kişiler.  
• Alkolik kişiler. 
• Vejeteryan veya vegan olan kişiler. 
• Antreman yapan sporcular. 
• Bağırsak kurdu barındıran kişiler. 
• Düzenli kan bağışında bulunan kişiler. 
• Kanamaya sevk eden hastalıklar. 
• Kronik rahatsızlığı olan kişiler. 
• Normalden daha az demir emebilen vücuda sahip kişiler. 
•  

Demir eksikliğini nasıl tespit edebiliriz? 

Eğer demir eksikliğiniz olduğunu düşünüyorsanız doktorunuzdan randevu almanızı öneririz. Araştırma çölyak gibi benzer hastalıklar dışına hedef alır. 

Tedavi yöntemleri şunlardır: 

• Fiziksel inceleme. 
• İlaç geçmişi. 
• Kan testi. 

Demir eksikliği için tedavi. 

Demir eksikliğinizin tedavisi ne kadar demir barındırdığınıza, ve altında yatabilecek olan sebeplerine göre tedavi edilir. 

• Eğer demir boşaltımınız varsa – doktorunuz zengin demir barındıran yemekler hakkında sunum yapar. 6 ay içerisinde demir durumunuza bakmak için bir daha kan testi yapar. 
• Eğer demir eksikliğiniz varsa – doktorunuz yemekleriniz hakkında öneride bulunur ve bunu yakından takip eder. Demir bakımından zengin yemekler önerir ve demir alımınızı kısıtlayabilecek yiyecek ve içeceklerden kaçmanızı önerir. Düzenli olarak kan testi alırlar ve belki de destek sağlayıcı ilaç verebilirler. 
• Eğer demir eksikliği aneminiz var ise – doktorunuz destekleyici demir takviyesi ilaçlarını verirler. Bu tedavi süreci vücudunuzun ne kadar demir depoladığına bağlı olarak 6 aydan bir yıla kadar uzayabilir. Demir seviyeniz düzenli olarak kan testleri ile takip edilir. 
• Eğer altta yatan farklı bir sebep var ise – ve bu durum demir eksikliğine sebep oluyor ise bunun sebeplerinin araştırılması önemli. Eğer medikal bir durum ise tedavi edilmesi önemli. 

Ek demir takviyesi 

Eğer ek demir takviyesi almanız için öneride bulunulmuşsa şunları unutmayın: 

• Ek demir takviyelerinin en bilinen yan etkisi koyu renkli ya da siyah dışkıdır. Eğer bu tarz bir durumla karşılaşırsanız paniklemeyin. 
• Ek demir takviyelerinin bir diğer yan etkisi ise mide bulantısı, kusma, kabızlık ve ishal belirtileri ile karşılaşabilirsiniz. Doktorunuzun tavsiyesini almakta fayda varken genel olarak konuşmak gerekirse tedavi için dozun bir tık düşürülerek vücudunuza kısa bir zaman tanımanızda fayda var. 
• Ek demir takviyeleri eğer mümkünse boş mideye gitmesi gerekmekte. 
• Takviyeler doktorunuz dediği gibi gitmek zorunda. İnsan vücudu demir boşaltımı konusunda pek iyi olmadığından dolayı eğer uygun dozda alınmazsa sizi zehirleme ihtimali her zaman bulunmakta. 

Demir eksikliğinin yanlış bilinenleri makalemizi sitemizi takip ederek ilerde bulabilirsiniz.